Πρόλογος
Στην Κύπρο, η γονική μέριμνα ρυθμίζεται από τον Περί Σχέσεων Γονέων και Τέκνων Νόμο του 1990 (Ν. 216/1990), ο οποίος θέτει το πλαίσιο για τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των γονέων απέναντι στα παιδιά τους. Το κυπριακό νομικό σύστημα αντιμετωπίζει τη γονική μέριμνα ως υποχρέωση και δικαίωμα των δύο γονέων, και η άσκησή της πρέπει να εξασφαλίζει το συμφέρον του παιδιού, που αποτελεί τον βασικό κανόνα για όλες τις σχετικές αποφάσεις.
Γονική Μέριμνα: Τι Είναι και Ποιος την Ασκεί;
Η γονική μέριμνα περιλαμβάνει την ευθύνη για την ανατροφή, εκπαίδευση, υγεία και γενικότερα τη φροντίδα του παιδιού, καθώς και τη διαχείριση της περιουσίας του, όπου υπάρχει. Η άσκησή της αφορά την καθημερινή ζωή του παιδιού και τις αποφάσεις που το επηρεάζουν άμεσα, όπως η εκπαίδευση, η θρησκευτική του ανατροφή, καθώς και η ιατρική φροντίδα του. (Παιδί σημαίνει πρόσωπο κάτω των 18 ετών).
Σύμφωνα με το Άρθρο 5 του Ν. 216/1990, η γονική μέριμνα ασκείται από κοινού και από τους δύο γονείς, όταν αυτοί είναι έγγαμοι ή αναγνωρισμένοι γονείς του παιδιού. Σε περιπτώσεις διαζυγίου ή διάστασης, οι γονείς συνεχίζουν να ασκούν από κοινού τη γονική μέριμνα, εκτός αν το δικαστήριο αποφασίσει διαφορετικά. Σε κάθε περίπτωση, το δικαστήριο λαμβάνει υπόψη το συμφέρον του παιδιού, που είναι η κατευθυντήρια αρχή.
Αποκλειστική Γονική Μέριμνα
Η αποκλειστική γονική μέριμνα προκύπτει όταν το δικαστήριο αποφασίσει ότι είναι προς το συμφέρον του παιδιού να την αναλάβει ένας μόνο γονέας. Αυτό μπορεί να συμβεί σε περιπτώσεις διαζυγίου, διάστασης ή άλλων σοβαρών συγκρούσεων μεταξύ των γονέων, όπου δεν μπορούν να συνεννοηθούν για την ανατροφή του παιδιού.
Σύμφωνα με το Άρθρο 14 του Ν. 216/1990, το δικαστήριο μπορεί να απονείμει την αποκλειστική γονική μέριμνα στον ένα γονέα όταν κρίνει ότι ο άλλος γονέας είναι ακατάλληλος να την ασκήσει, ή όταν υπάρχει κίνδυνος για τη σωματική και ψυχική υγεία του παιδιού. Η αποκλειστική γονική μέριμνα μπορεί να ανατεθεί σε έναν γονέα για διάφορους λόγους, όπως:
- Ακαταλληλότητα του ενός γονέα λόγω ψυχολογικών προβλημάτων, παραμέλησης ή κακοποίησης.
- Εγκατάλειψη του παιδιού από τον έναν γονέα. Σοβαρή διαφωνία μεταξύ των γονέων που επηρεάζει το παιδί.
- Απροθυμία ή αδυναμία του ενός γονέα να συμμετάσχει στην ανατροφή του παιδιού. Αν και ένας γονέας μπορεί να αναλάβει την αποκλειστική γονική μέριμνα, ο άλλος γονέας διατηρεί δικαιώματα επικοινωνίας με το παιδί, εκτός αν το δικαστήριο αποφασίσει διαφορετικά για λόγους προστασίας του παιδιού. Το Άρθρο 17 προβλέπει το δικαίωμα του γονέα που δεν ασκεί την επιμέλεια να έχει τακτική επικοινωνία με το παιδί, εκτός εάν αυτή η επικοινωνία βλάπτει το παιδί.
Πότε υπάρχει αποκλειστική γονική μέριμνα;
Το δικαστήριο στην Κύπρο εξετάζει την αποκλειστική γονική μέριμνα μόνο σε περιπτώσεις που διαπιστώνει ότι η κοινή άσκηση της γονικής μέριμνας δεν εξυπηρετεί το συμφέρον του παιδιού. Για παράδειγμα, σε περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας, παραμέλησης ή σοβαρών συγκρούσεων, το δικαστήριο μπορεί να αποφασίσει ότι είναι καλύτερο για το παιδί να αναλάβει μόνο ένας γονέας την ευθύνη. Επιπλέον, η αδυναμία ή απροθυμία ενός γονέα να συμμετάσχει ενεργά στην ανατροφή του παιδιού αποτελεί σημαντικό παράγοντα για την απόφαση του δικαστηρίου.
Καταλήγοντας
Η γονική μέριμνα στην Κύπρο είναι ένας θεσμός που προστατεύεται αυστηρά από τον νόμο και στοχεύει πάντα στο συμφέρον του παιδιού. Το δικαστήριο λαμβάνει σοβαρά υπόψη το περιβάλλον μέσα στο οποίο μεγαλώνει το παιδί και οι αποφάσεις που λαμβάνονται αντικατοπτρίζουν αυτή την αρχή. Οι περιπτώσεις αποκλειστικής γονικής μέριμνας είναι εξαιρετικές και προκύπτουν μόνο όταν κρίνεται ότι είναι απαραίτητο για την προστασία και το καλύτερο συμφέρον του παιδιού.
Για οποιαδήποτε πληροφορία ή διευκρίνιση, μπορείτε να επικοινωνήσετε με το γραφείο μας στο τηλέφωνο +357 24727313 ή μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου στο [email protected].
