Η Κυπριακή νομοθεσία ρυθμίζει εκτενώς δια μέσου σχετικών νομοθετημάτων και κανονισμών την διαδικασία που πρέπει να ακολουθηθεί σε περίπτωση που ένας άνθρωπος αποβιώσει χωρίς διαθήκη και έχει την κατοικία του εντός της Κυπριακής Δημοκρατίας ή στην περίπτωση που ένας άνθρωπος αποβιώσει εκτός Κύπρου χωρίς διαθήκη, ωστόσο, κατά την ημέρα του θανάτου του είχε ακίνητη περιουσία η οποία βρίσκεται εντός της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Οι σχετικοί νόμοι που ρυθμίζουν την κληρονομική διαδοχή της περιουσίας ενός αποβιώσαντα στην Κύπρο είναι ο περί Διαχείρισης Κληρονομιών Αποθανόντων Νόμο, Κεφ. 189, και ο περί Διαθηκών και Διαδοχής Νόμος (Κεφ. 195) και οι Κανόνες που προβλέπονται από αυτούς τους νόμους. Υπάρχουν όμως πρόνοιες που προβλέπονται και σε άλλους νόμους οι οποίες σε συνδυασμό με τις πρόνοιες των προαναφερόμενων νόμων οριοθετούν τις πρέπουσες διαδικασίας.
Η περιουσία προσώπου που αποβιώνει χωρίς διαθήκη, δύναται να διανεμηθεί μέσω της διαδικασίας διαχείρισης στους συγγενείς του, ανάλογα πάντα με τον βαθμό συγγένειας. Προτεραιότητα με βάση το νόμο έχουν οι στενοί συγγενείς, ήτοι ο εναπομείναντας νόμιμος σύζυγος, τα τέκνα ή τα κατιόντα των τέκνων του (εγγόνια) ή οι γονείς.
Οι συγγενείς ενός αποβιώσαντα προσώπου είναι απαραίτητο, προτού αποταθούν σε κάποιον δικηγόρο για να ξεκινήσουν τη διαδικασία διαχείρισης καταχωρώντας αίτηση στο Δικαστήριο, να καταγράψουν όλα τα περιουσιακά στοιχεία που ανήκουν στον αποβιώσαντα και να λάβουν όλα τα σχετικά έγγραφα των περιουσιακών στοιχείων, όπως για παράδειγμα τίτλος ιδιοκτησίας ακίνητης περιουσίας, τίτλο ιδιοκτησίας οχήματος κλπ.. Εξίσου σημαντικό είναι να καταγραφούν τυχόν χρέη και ή εξασφαλισμένες οφειλές του αποβιώσαντα. Ακολούθως, θα πρέπει να καταγραφούν όλοι οι νόμιμοι κληρονόμοι του αποβιώσαντα ούτως ώστε με την διαχείριση να μπορεί να ξεχωρίσει το μερίδιο που δικαιούται ο καθένας στην περιουσία του αποβιώσαντα.
Αφού καταγραφούν τα πιο πάνω, οι κληρονόμοι θα πρέπει να εξασφαλίσουν πιστοποιητικό θανάτου και πιστοποιητικό κληρονόμων από τον Κοινοτάρχη της ενορίας που είχε την τελευταία του κατοικία ο αποβιώσαντας. Επιπλέον, οι κληρονόμοι θα πρέπει να αποφασίσουν μεταξύ τους ποιος θα οριστεί ως διαχειριστής της περιουσίας του αποβιώσαντα στο όνομα του οποίου θα εκδοθεί από το Δικαστήριο το διάταγμα διαχείρισης.
Έχοντας καταγραφεί οι πιο πάνω πληροφορίες και εξασφαλιστεί τα πιο πάνω πιστοποιητικά, ο δικηγόρος των κληρονόμων θα ετοιμάσει την σχετική Αίτηση για διαχείριση ή διαφορετικά την Αίτηση για παραχωρητήριο και θα την καταχωρίσει στο Δικαστήριο της Επαρχίας όπου ο αποβιώσας είχε την μόνιμη διαμονή του.
Η Αίτηση διαχείρισης αναφέρει την υπολογιζόμενη αξία της κινητής και ακίνητης περιουσίας του αποβιώσαντα καθώς επίσης και τα ονόματα και στοιχεία των κληρονόμων που έχουν δικαίωμα στην περιουσία και περαιτέρω συνοδεύεται από το πιστοποιητικό θανάτου, το πιστοποιητικό κληρονόμων, την έγγραφη συγκατάθεση των κληρονόμων για τον διορισμό του διαχειριστή δεόντως πιστοποιημένη από τον Κοινοτάρχη ή πιστοποιών υπάλληλο, την ένορκη δήλωση του διαχειριστή, το εγγυητήριο στο οποίο ο εγγυητής εγγυάται το διπλάσιο ποσό της αξίας της περιουσίας του αποβιώσαντα και το οποίο έγγραφο μαζί με την ένορκη δήλωση του διαχειριστή υπογράφεται ενώπιον του Πρωτοκολλητείου.
Εφόσον καταχωρηθεί η Αίτηση διαχείρισης, τότε γίνεται αίτηση στον Έφορο Φορολογίας για έκδοση Πιστοποιητικού και στη συνέχεια εκδίδεται το διάταγμα διαχείρισής. Ο Διαχειριστής της περιουσίας εντός χρόνου που θα καθορίσει το Δικαστήριο θα πρέπει να ετοιμάσει και να καταχωρήσει στο Δικαστήριο απογραφή της περιουσίας του αποβιώσαντα. Στην απογραφή δηλώνονται όλα τα κινητά και ακίνητα στοιχεία της περιουσίας του αποβιώσαντα με την αξία τους καθώς επίσης και τα χρέη του.
Τέλος, ο διαχειριστής θα κληθεί να υποβάλει ενδιάμεσους και τελικούς λογαριασμούς ως προς τον τρόπο που διαχειρίστηκε την περιουσία. Σημαντικό είναι να επισυναφθούν στους λογαριασμούς όλες οι σχετικές αποδείξεις.
Είναι υποχρέωση του διαχειριστή να συλλέξει όλα τα περιουσιακά στοιχεία του αποβιώσαντα από τα οποία θα καλύψει τυχόν χρέη και το υπόλοιπο της περιουσίας που θα απομείνει να διανέμει αυτό, σύμφωνα με το νόμο, στους κληρονόμους του αποβιώσαντα. Όταν ο διαχειριστείς καταχωρίσει τους τελικούς λογαριασμούς και αυτοί εγκριθούν από το Δικαστήριο τότε η διαχείριση κλείνει, δηλαδή ολοκληρώνεται.
Το περιεχόμενο αυτού του άρθρου έχει ενημερωτικό χαρακτήρα και σκοπός του είναι να παρέχει έναν γενικό οδηγό σε σχέση με το θέμα. Για συγκεκριμένες περιπτώσεις σας προτρέπουμε όπως επικοινωνήσετε με το γραφείο μας τηλεφωνικά στο +357 24 727313 ή αποστέλλοντας email στο [email protected] και να ζητήσετε τη συμβουλή των εξειδικευμένων μας δικηγόρων.
