Σκοπός
Στα πλαίσια λήψης μέτρων για την πρόληψη χρήσης εξαρτησιογόνων ουσιών οι οποίες έχουν αρνητικές επιπτώσεις τόσο στο χρήστη όσο και στην Κοινωνία υιοθετήθηκε το νάρκοτεστ όπου αναμένεται να βοηθήσει σε μεγάλο βαθμό την μείωση των τροχαίων ατυχημάτων και ιδιαίτερα των θανατηφόρων δυστυχημάτων. Κατόπιν έρευνας από την Αρχή Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων Κύπρου από το 2014 μέχρι και το 2016 καταγράφηκαν 17 θάνατοι από τροχαία δυστυχήματα, όπου ανιχνεύθηκαν στους οδηγούς των οχημάτων παράνομες ουσίες. Απώτερος σκοπός της εφαρμογής της νομοθεσίας είναι η εξασφάλιση ενός ασφαλέστερου οδικού δικτύου για όλους τους χρήστες. Δέον να διευκρινιστεί ότι η σχετική νομοθεσία δεν εστιάζει σε αδικήματα κατοχής και εμπορίας αλλά μόνο στην οδήγηση υπό την επήρεια ναρκωτικών.
Νομοθεσία
Ελεγχόμενες Ουσίες – Ναρκωτικά
Σύμφωνα με τον Περί Ναρκωτικών Φαρμάκων και Ψυχοτρόπων Ουσιών Νόμος του 1977 (Ν. 29/1977) υπάρχουν κατηγορίες ελεγχόμενων φαρμάκων όπου κατηγοριοποιούν τα ελεγχόμενα φάρμακα ανάλογα, σύμφωνα με επιστημονικούς παράγοντες. Στην Κύπρο υπάρχουν 3 κατηγορίες ελεγχόμενων φαρμάκων τα οποία απαγορεύεται να γίνουν χρήση πάρα μόνον κατόπιν συνταγής Ιατρού.
Στις 3 αυτές κατηγορίες περιέχονται μεταξύ άλλων η Κάνναβη, Κοκαΐνη, Αμφεταμίνη, Έκσταση, Μορφίνη αλλά και πολλές άλλες ουσίες που απαγορεύεται η χρήση τους. Τα πιο γνωστά και ευρέως διαδεδομένα στην κοινωνία αποτελούν η Κάνναβη και η Κοκαΐνη και αυτό αποτελεί γεγονός από τις υποθέσεις που επιλαμβάνονται καθημερινά τα Κυπριακά Δικαστήρια σχετικά με την οδήγηση υπό την επήρεια ναρκωτικών.
Νάρκοτεστ
Σύμφωνα με τον Περί Οδικής Ασφάλεια Νόμο 1986 (174/1986) και τα άρθρα 11Α – 11Ι. Συγκεκριμένα το άρθρο 11Β προνοεί ότι οποιοδήποτε πρόσωπο που οδηγεί ή αποπειράται να οδηγήσει οποιοδήποτε όχημα σε οποιαδήποτε οδό και τελεί υπό την επήρεια ναρκωτικών διαπράττει ποινικό αδίκημα.
Το άρθρο 11Γ δίδει εξουσία σε μέλος της Αστυνομίας να ζητήσει από πρόσωπο το οποίο έχει εύλογη υποψία ότι βρίσκεται υπό την επήρεια ναρκωτικών ή κάνει χρήση ναρκωτικών και οδηγεί ή αποπειράται να οδηγήσει οποιοδήποτε όχημα σε οποιαδήποτε οδό να του παράσχει δείγμα σάλιου για προκαταρκτικό έλεγχο σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 11Δ.
Επιπρόσθετα το ίδιο άρθρο 11Γ (4) δίδει το δικαίωμα σε μέλος της Αστυνομίας ανεξάρτητα από την ύπαρξη εύλογης υπόνοιας να ζητήσει από οποιοδήποτε πρόσωπο που οδηγεί ή που αποπειράται να οδηγήσει οποιοδήποτε όχημα να παράσχει δείγμα σάλιου για προκαταρκτική εξέταση.
Σε περίπτωση όπου το αποτέλεσμα της προκαταρκτικής εξέτασης έχει θετική ένδειξη για την χρήση ναρκωτικών ουσιών τότε το μέλος της Αστυνομίας ζητά από τον οδηγό να του παράσχει πρόσθετο δείγμα σάλιου για εργαστηριακή εξέταση ή ενημερώνει τον οδηγό ότι το δείγμα σάλιου που έχει δώσει θα σταλεί και για εργαστηριακή εξέταση.
Στο σημείο αυτό αξίζει να επισημανθεί ότι το Δικαστήριο δεν λαμβάνει υπόψη την προκαταρκτική εξέταση και ούτε μπορεί να χρησιμοποιηθεί το αποτέλεσμα της ως απόδειξη διάπραξης του ποινικού αδικήματος οδήγησης υπό την επήρεια ναρκωτικών. Ως απόδειξη ενώπιων του Δικαστηρίου για διάπραξης του αδικήματος χρησιμοποιείτε μόνο το αποτέλεσμα της εργαστηριακής εξέτασης.
Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω ως αναφέρονται στο άρθρο 11Ε σε περίπτωση όπου οδηγός δώσει δείγμα σάλιου στο οποίο εντοπιστεί κατά των προκαταρκτικό έλεγχο χρήση ναρκωτικών και ακολούθως αρνηθεί να δώσει εκ νέου σάλιο για εργαστηριακό έλεγχο δεν θα μπορεί να αποδεικτή ότι έχει διαπράξει το ποινικό αδίκημα της οδήγηση υπό την επήρεια ναρκωτικών εκτός και αν χρησιμοποιηθεί το ίδιο δείγμα σάλιου και την εργαστηριακή εξέταση.
Σε περίπτωση άρνησης παροχής δείγματος σάλιου είτε κατά την προκαταρκτική εξέταση είτε κατά την εργαστηριακή εξέταση αποτελεί ποινικό αδίκημα και επιφέρει σοβαρότατες ποινές και επιπτώσεις και για αυτό οι οδηγοί προτρέπονται να γνωρίζουν τόσο τα δικαιώματα τους αλλά και τις υποχρεώσεις τους.
Ποινές
Οι ποινές που προβλέπονται σύμφωνα με την νομοθεσία μπορούν να χαρακτηριστούν ιδιαίτερα αυστηρές και αυτό αντικατοπτρίζει και την σοβαρότητα της διάπραξης αδικήματος αλλά και το τρόπο αντιμετώπισης των παραβατών από τα Δικαστήρια.
Σημειώνεται ότι οι παραβάτες δεν διώκονται ποινικά δυνάμει των διατάξεων του Περί Ναρκωτικών Φαρμάκων και Ψυχοτρόπων Ουσιών Νόμων αλλά διώκονται σύμφωνα με τις διατάξεις του Περί Οδικής Ασφάλειας Νόμο 1986 (174/1986) όπου αφορά τροχαίες παραβιάσεις. Παράλληλα δεν πρέπει να παραγνωρίζεται η σοβαρότητα της διάπραξης του αδικήματος αλλά και οι ποινές που ενδέχεται να επιβάλει το Δικαστήριο στον οδηγό.
Σύμφωνα με την νομοθεσία και το άρθρο 11Ζ το οποίο προνοεί τις ποινές που μπορεί να επιβάλει το Δικαστήριο σε περίπτωση καταδίκης του παραβάτη υπόκειται σε ποινή φυλάκισης για χρονικό διάστημα που δεν υπερβαίνει τα τρία (3) χρόνια ή σε χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις τρεις χιλιάδες πεντακόσια ευρώ (€3.500) ή σε στέρηση της ικανότητάς του να κατέχει ή να λαμβάνει άδεια οδήγησης για χρονική περίοδο που δεν υπερβαίνει τα τρία (3) χρόνια ή σε όλες ή σε οποιαδήποτε ή σε οποιεσδήποτε από τις πιο πάνω ποινές.
Αποτέλεσμα Εφαρμογής Νάρκοτεστ
Μέχρι σήμερα η Κυπριακή Δημοκρατία και/ή οι αρμόδιες αρχές δεν έχουν διεξάγει οποιαδήποτε έρευνα ώστε να εξαχθούν συμπεράσματα για την αποτελεσματικότητα αυτού του μέτρου. Παράλληλα όμως σημειώνεται ότι υπάρχει ραγδαία αύξηση στις υποθέσεις που επιλαμβάνονται καθημερινά τα Δικαστήρια σχετικά με την οδήγηση υπό την επήρεια ναρκωτικών. Το κατά πόσο έχει επιτευχθεί ο επιδιωκόμενος σκοπός ή απλά έχουν κατακλιστεί τα Δικαστήρια με υποθέσεις που αφορούν την θετική ένδειξη σε νάρκοτεστ είναι κάτι που θα διαφανεί στο άμεσο μέλλον.
Τα όσα αναφέρονται στο παρόν άρθρο έχουν αποκλειστικά ενημερωτικό χαρακτήρα. Το δικηγορικό μας γραφείο αναλαμβάνει υποθέσεις Ποινικού Δικαίου και παρέχει εξειδικευμένες συμβουλές ιδιαίτερα σε υποθέσεις που αφορούν την οδήγηση υπό την επήρεια ναρκωτικών και είναι σε θέση να εκπροσωπήσει πελάτες σε όλες τις Επαρχίες της Κυπριακής Δημοκρατίας. Μπορείτε να αποταθείτε στο δικηγορικό μας γραφείο για τις υποθέσεις σας και την νομική σας εκπροσώπηση καλώντας στο +357 24 727313 ή αποστέλλοντας email στο [email protected].