Η διαθήκη ενός προσώπου αποτελεί την γραπτή δήλωση των προθέσεων του αναφορικά με τον τρόπο που επιθυμεί να διατεθεί η κινητή και ακίνητη του ιδιοκτησία μετά τον θάνατό του. Θα πρέπει να τονιστεί ότι το δικαίωμα κάποιου να διαθέτει την περιουσία του με διαθήκη σύμφωνα με το Κυπριακό κληρονομικό δίκαιο δεν είναι απόλυτο και υπόκειται σε περιορισμούς.
Εάν ο διαθέτης έχει σύζυγο και τέκνα ή σύζυγο και κατιόντα τέκνου τότε το διαθέσιμο μέρος που δικαιούται να διαθέσει με διαθήκη δεν πρέπει να υπερβαίνει το 1/4 της καθαρής αξίας της κληρονομιάς. Εάν ο διαθέτης έχει σύζυγο ή γονέα αλλά δεν έχει τέκνα τότε το διαθέσιμο μέρος που δικαιούται να διαθέσει με διαθήκη δεν θα υπερβαίνει το 1/2 της καθαρής αξίας της κληρονομιάς. Η καθαρή αξία της κληρονομιάς του διαθέτη λογαριάζεται την ημέρα του θανάτου του διαθέτη και όχι την ημέρα σύνταξης της διαθήκης. Εάν ο διαθέτης δεν έχει ούτε σύζυγο ούτε τέκνα ούτε κατιόντα τέκνων ή γονείς εν ζωή τότε δικαιούται να διαθέσει το σύνολο της περιουσίας του όπως επιθυμεί.
Ο νόμος ο οποίος διέπει το ζήτημα αυτό είναι ο περί Διαθηκών και Διαδοχής Νόμος (ΚΕΦ.195). Οποιοδήποτε πρόσωπο έχει συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας του και έχει σώας τας φρένας δύναται να καταρτίσει διαθήκη. Μια έγκυρη διαθήκη πρέπει να καταρτιστεί σύμφωνα με τις προυποθέσεις που θέτει ο πιο πάνω νόμος και είναι οι ακόλουθες:
- Η διαθήκη να είναι γραπτή.
- Να υπογραφεί στο κάτω μέρος ή στο τέλος της από τον διαθέτη.
- Αν η διαθήκη υπερβαίνει τη μία σελίδα τότε κάθε σελίδα πρέπει να υπογράφεται στο κάτω μέρος ή στο τέλος της τόσο από τον διαθέτη όσο και από τους δύο μάρτυρες που επιβεβαιώνουν την υπογραφή του διαθέτη.
- Η υπογραφή του διαθέτη να τίθεται ενώπιον 2 μαρτύρων οι οποίοι παρίστανται ταυτόχρονα και προσυπογράφουν τη διαθήκη στην παρουσία του διαθέτη.
Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι αv αφήvεται κληρoδoσία με διαθήκη (η oπoία δεv υπάρχει και εξαιρείται επιβάρυvσης ή oδηγιώv για τηv πληρωμή χρέoυς) πρoς όφελoς πρoσώπoυ πoυ επιβεβαίωσε ως μάρτυρας τηv εκτέλεση της διαθήκης αυτής ή πρoς όφελoς τoυ ή της συζύγoυ ή τέκvoυ τoυ, η κληρoδoσία αυτή, κατά τηv έκταση και μόvo πoυ αφoρά τo μάρτυρα, τo ή τη σύζυγo ή τέκvo τoυ ή τρίτo πoυ αξιώvει μέσω αυτώv είvαι oλoκληρωτικά άκυρη και στερημέvη έvvoμης συvέπειας o μάρτυρας αυτός πoυ επιβεβαιώvει είvαι δεκτός ως μάρτυρας για απόδειξη της εκτέλεσης της διαθήκης αυτής ή για απόδειξη τoυ έγκυρoυ ή άκυρoυ της διαθήκης αυτής, αvεξάρτητα από τηv εv λόγω διαθήκη πoυ αvαφέρει τέτoια κληρoδoσία.
Επομένως μάρτυρας σε διαθήκη μπορεί να είναι οποιοδήποτε πρόσωπο συμπλήρωσε το 18ο έτος της ηλικίας του, έχει σώας τας φρένας και δεν έχει όφελος στην περιουσία που διατίθεται στην διαθήκη. Είναι φρόνιμο να συμπληρώνονται όλα τα στοιχεία του μάρτυρα, π.χ. αριθμός ταυτότητας και διεύθυνση έτσι ώστε όταν πρόκειται να εκτελεστεί η διαθήκη να εντοπίζονται εύκολα οι μάρτυρες οι οποίοι θα επιβεβαιώσουν την υπογραφή του διαθέτη. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι οι μάρτυρες επιβεβαιώνουν την υπογραφή του διαθέτη και όχι το περιεχόμενο της διαθήκης το οποίο ενδεχομένως να αγνοούν.
Η διαθήκη για να είναι έγκυρη θα πρέπει επιπρόσθετα των πιο πάνω, να χαρτοσημανθεί κατάλληλα και να φέρει ημερομηνία. Η σύνταξη της διαθήκης θα πρέπει να είναι ξεκάθαρη και συγκεκριμένη ούτως ώστε να μην αφήνει οποιεσδήποτε αμφιβολίες κατά την εκτέλεσή της.
Επίσης η διαθήκη θα πρέπει να αναφέρει τον εκτελεστή ή εκτελεστές της, στoν oπoίo ή στους οποίους αvατέθηκε η εκτέλεση της τελευταίας διαθήκης πρoσώπoυ πoυ απέθαvε, με τo διoρισμό από τo διαθέτη.
